چیزی که هنرمند ِ تاریخ‌ساز را از اندازه‌ی بومی به ابعادی جهانی می‌رساند چیزی ورای شعبده‌های ‌ مرسوم ِ اتاق بازرگانی است و بیشتر شراره‌گونی به ابعاد مسئولیت خطیر در برابر جهان است. پیر پائولو پازولینی تنها هنرمندی نیست که تاجواره‌ی این فرهنگ‌افروزی را به سر نهاد. او تنها تصویرگر ِ کوچه‌های گل‌آلود و مردم تهی‌دست چشمه‌‌آب‌های کاراکالا نبود اما حضور او و زندگی‌واره‌ی به خونآب گرفته‌اش معیاری است برای تشخیص اندازه‌ی آزادی و تحمل ِ صدای مخالف در جهانی که آزاد نیست. دفتر حاضر بخشی کوچک از اندیشه‌های مکتوب این هنرمند ایتالیایی است، کسی که در ایران صرفا یک کارگردان ناراضی ِ سینما شناخته شده است. اندیشه‌ی پازولینی از یک فراگرد کاتولیکی ِ توده‌گرا آغاز شده در نوعی تمرکزستیزی قدرت و جبهه‌ی آنتی فاشیست و آنارشیزم مدیترانه‌ای پهلوگرفته و در تحول خویش در مقابل مدرن ِ افسارگسیخته‌ی سرمایه‌داری جهانی قرار گرفته است. و در فرهنگ بعد از جنگ دوم جهانی و اندیشه‌ی چپ چالش‌های بزرگی برجای نهاده است. صدای شماتت‌آمیز ِ پازولینی درپیچیده در الیاف ِ هنری زمخت و بی‌پروا در عرصه‌ی تمدن مدرن در پژواکی لامرز موّاج است و تا زمانی که حضور کهنه‌ی بی‌عدالتی اجتماعی برجاست، گردِ پیری بر ابروی آثارش نخواهد نشست.

• دانلود بخشی از کتاب مذهب زمان من – انتشارات مازیار